Pierwszy siwy włos na głowie to dla wielu osób szok i stan rzeczy, z którym nie sposób jest się pogodzić. Często wiążemy go ze starością i świadomie bądź też podświadomie robimy wszystko co w naszej mocy, by zakłamać rzeczywistość z jaką przyszło nam się zmierzyć. Co jednak możemy zrobić? Czy "wroga" da się pokonać, czy też pozostaje go nam tylko "lepiej poznać"?
Włosy żyją cyklicznie
Cykl wzrostu włosa to czas, w którym włos przechodzi fazy: wzrostu, obumierania i spoczynku. Trwa on średnio od 3 do 6 lat. Cykli włosowych w naszym życiu możemy mieć 15, 20, a nawet 30. Jest to uwarunkowane genetycznie, ale mogą na niego mieć również wpływ inne czynniki o charakterze zewnętrznym, tj. jak przebyte choroby, silny stres, dieta, tryb życia, bądź ciąża.
Pigment w naszych włosach nie jest wieczny
W aktywnej fazie wzrostu - w anagenie dochodzi do tworzenia się włosa. W fazie tej pojawia się pigment - melanina we włosie. W kontekście siwienia, to właśnie melanina interesuje nas szczególnie, bowiem to ona nadaje kolor naszym włosom. Odrost włosów w pełni zabarwionych występuje na całej powierzchni owłosionej skóry głowy w ciągu jedynie 10 pierwszych cykli, czyli przez około 40 lat. Po tym czasie następuje wyczerpywanie potencjału pigmentacyjnego każdego mieszka włosowego.
Siwienie związane jest ze stopniowym zanikiem melaniny w melanocytach macierzy włosa.
Siwienie rozpoczyna się z reguły po 30-tym roku życia u rasy kaukaskiej, a po 40-tym u pozostałych ras. Rozpoczęcie siwienia odpowiednio przed 20-tym i 30-tym rokiem życia jest określane jako przedwczesne siwienie.
Przyczyny siwienia
Istnieje wiele teorii na temat mechanizmów siwienia:
- utrata melanoblastów - komórek macierzystych melanocytów
- defektu melanocytów
- zaburzenia anagenu
- wpływu stresu oksydacyjnego.
Enzymem, którego aktywność jest istotna w przebiegu procesu siwienia jest katalaza, która przekształca nadtlenek wodoru - H202 do tlenu cząsteczkowego i wody, bez wytwarzania wolnych rodników. Nadtlenek wodoru hamuje przemianę tyrozyny w melaninę poprzez inaktywację tyrozynazy. Przyczyną wzrostu poziomu nadtlenku wodoru w macierzy włosa jest najprawdopodobniej właśnie spadek katalazy, zwłaszcza w warunkach stresu oksydacyjnego. Może to tłumaczyć przypadki „posiwienia w czasie jednej nocy” na skutek silnego stresu, choć mechanizmy sterujące tym procesem nie zostały do dziś w pełni rozpoznane i wyjaśnione.
Dlaczego siwiejemy przedwcześnie?
Wpływ na przedwczesne siwienie mogą mieć czynniki takie jak:
- palenie tytoniu,
- niedożywienie,
- zaburzenia immunologiczne,
- choroby tarczycy,
- schorzenia związane z ogólnoustrojowym przedwczesnym starzeniem się organizmu.
Z badań wynika, że 6-23% społeczeństwa doświadcza połowicznego posiwienia około 50-tego roku życia.
Włosy siwe różnią się od normalnych przede wszystkim brakiem pigmentu. Rosną one z taką samą szybkością i co kilka lat wypadają zgodnie z cyklem wzrostu włosa. Jednocześnie siwe włosy są bardziej podatne na niszczące działanie promieniowania ultrafioletowego oraz innych czynników sprzyjających inicjacji reakcji rodnikowych, np. modelowania „na gorąco” włosów mokrych.
Czy istnieją kosmetyki hamujące siwienie?
Analizując mechanizm siwienia wniosek nasuwa się sam, mianowicie: nie wygramy z biologią, jeżeli potencjał melaniny wyczerpie się – proces ten, póki co, jest nieodwracalny. Dla „walczących” z siwizną pozostaje korzystać z produktów farbujących włosy, z dodatkiem odpowiedniego pigmentu. Aktualnie żaden kosmetyk do włosów nie powoduje zahamowanie procesu siwienia, a tym bardziej odwrócenia tego procesu, co możemy usłyszeć w kampaniach reklamowych niektórych szamponów. Nie porzucajmy jednak nadziei, może w już niedalekiej przyszłości znajdzie się sposób na zahamowanie siwienia, a może nawet na przywrócenie wcześniejszego koloru włosów? Z drugiej strony, czy warto walczyć z naturą? Siwe włosy też mogą być piękne. Z pewnością dodają dostojeństwa.
Autor: Marta Kazimierczak, trycholog
Martha Orchis Łódzkie Centrum Trychologii
Literatura:
Arct J., Pytkowska K. (2020). Kosmetologia włosów, Wyd. Edra Urban & Partner, Wrocław.
Philpott M. P. (2021). Watching hair turn grey. eLife, 10, e70584. https://doi.org/10.7554/eLife.70584
